شانه منجمد
Adhesive capsulitis
شانه منجمد یا شانه یخ زده عبارت است از التهاب و پس از آن چسبندگی وفیبروز کپسول مفصل شانه که باعث درد شدید و محدودیت حرکت شانه میشود.
کپسول یا پوشینه ی مفصل بافتی پیوندی است که حفره استخوان کتف را به سر استخوان بازو وصل می کندو ساختار مفصل را شکل می دهد.
درون فضای بسته ای که کپسول مفصل بین گوی و کاسه ایجاد کرده است مایع مفصلی وجود دارد، کپسول مفصل شانه در قسمت قدامی_تحتانی وسیع تر است و در حالت دست کنار بدن دچار چین خوردگی های متعدد می شود.
شانه منجمد در خانم ها شایع تر از مردان است و افراد میان سال و مسن تر را بیشتر از افراد جوان درگیر می کند، همچنین قوز پشتی (Kyphosis)که یکی از عوامل زمینه ساز آن است در خانم ها به علت وجود سینه ها بیشتر از مردان دیده می شود.
در فاز اول و حاد شانه منجمد که درد غالب است دوش گرفتن، شانه کردن و لباس پوشیدن سخت می شود و با چرخیدن به شانه مبتلا شخص با درد شدید از خواب بیدار می شود.
عوامل زمینه ساز شانه منجمد
- 1. قوز پشتی 2. ساییدگی مفصل 3.آرتریت روماتوئید 4. بی حرکتی مفصل شانه متعاقب شکستگی یا در رفتگی شانه 5. دیابت و ...................
هر عاملی که باعث التهاب و بهم چسبیدن چین خوردگی های قدامی-تحتانی کپسول مفصل شود در حین حرکات مختلف باعث درد شدید در مفصل می شود، در فاز اول بیماری که درد غالب است عضلات مختلف اطراف مفصل شانه دچار اسپاسم محافظتی می شوند و همین موضوع باعث کاهش التهاب در کپسول می شود و بیماری وارد فاز دوم یا مرحله مزمن و تحت حاد می شود، ویژگی مفصل در مرحله دوم کاهش محسوس درد و افزایش محدودیت حرکتی است.
در مرحله دوم محدودیت حرکت مفصل بیشتر به علت ضخیم و فیبروز شدن کپسول مفصل است تا اسپاسم محافظتی عضلات کمربند شانه ای، هر کدام از فاز های اول ودوم بین سه تا شش ماه طول میکشند و نیاز به صبر و شکیبایی بیمار دارد، درمان دارویی در این دو مرحله بسیار کمک کننده است.
فاز سوم بیماری یا مرحله ذوب شدن یخ ها عبارت است از کاهش بیشتر درد و بهبود نسبی حرکات مفصل، در این مرحله بیماری با یادگار گذاشتن مقداری محدودیت حرکتی بویژه در چرخش خارجی مفصل بهبود می یابد، در کل شانه منجمد بیماریی خود محدود است و انواع مداخلات درمانی جهت تسکین درد در فاز حاد، بهبودی سریعتر و محدودیت باقی مانده ی کمتر پس از اتمام بیماری است، بهبود کامل شانه منجمد بین یک سال تا یک سال و نیم و حتی بیشتر طول می کشد.
نکته بسیار مهم در شانه منجمد این است که فیبروز کپسول مفصل و محدودیت چرخش خارجی از عوامل مهم در ابتلا به التهاب کلاهک چرخاننده و سنروم گیر افتادگی شانه است.
مانیپولاسیون(دستکاری) تحت بیهوشی و تزریق داخلی مفصلی داروی کورتون متعاقب آن به علت تهاجمی بودن در رفع چسبندگی کپسول تاثیر قابل توجهی ندارد.
تزریق پلاسمای خون غنی از پلاکت (PRP) در کاهش درد و التهاب موثر است ولی در رفع چسبندگی کپسول و خشکی آن کمک چندانی نمی کند.
درمان فیزیوتراپی در هر سه مرحله کاربرد دارد و در فاز حاد شامل الکتروتراپی، لیزر پرتوان و فونوفروزیس داروهای ضد التهاب به قسمت قدامی_تحتانی کپسول مفصل و شکستن چرخه ی معیوب اسپاسم_درد و کاهش زمان کلی بیماری است.
درای نیدلینگ عضلات کمربند شانه ای در ابتدای فاز دوم بخصوص عضله ی ساب اسکاپولاریس و متحرک سازی بافت های نرم و کشش مفصل بصورت غیر فعال ( مانوال تراپی ) و فعال ( تمرین درمانی ) مانع فیبروز شدن وچسبندگی وسیع کپسول مفصل می شود و در انتهای بیماری محدودیت حرکتی کمتر به جا می ماند.
در کلینیک تخصصی فیزیوتراپی نوبهار درمان اینگونه بیماران با دستگاه هایی نظیر تکار، مگنت، و لیزر خواهد بود. در صورت عدم دست یابی به نتیجه ی مطلوب، به تشخیص دکتر فتاحی طب سوزنی نیز انجام خواهد شد. از طرفی احتمال درمان این بیماری در خانم ها به صورت کامل و در آقایان 80درصد می باشد.